PERFERIDA DIDATICA
TROA FORA TIA SCOLA
![]() |
Scolina | ![]() |
Scola Populèra |
![]() |
Scola Mesèna |
![]() |
Scola Autes |
TROA FORA TIE PERCORS
-
Contìes ladines
-
Vita da duc i dis e teritorie
-
Storia e sozietà ladina
-
Usanzes e tradizions
-
Percorsc storich-artistics
-
La Gran Vera 1914-1918
TROA FORA OLÀ
![]() |
Museo Ladin |
![]() |
Sezion sul territorie del Museo |
![]() |
Mostra La Gran Vera |
![]() |
Teritorie de la Val de Fascia |
scola |
PERCORS |
olà |
CONTÌES LADINES |
|
|
![]() ![]() |
1. La Crepa SpavidesLa contìa de la Crepes Spavides la sarà spilenèda tedant ai bec che, mudé te picoi morchies, i vegnarà tiré ite te ativitèdes de laboratorie. Se empararà a filèr l lumenous de la luna e a fèr scempies entreciaments, ence co la doura de picoi telees e de etres strumenc endrezé aldò. *Un an scì e un an no e demò te meisc spezifics; per la dates se oujer ai Servijes Educatives. |
|
![]() ![]() |
2. Marisana e l fus de orTras la contìa La tousa valenta i picoi partezipanc sarà mené dai medemi protagonisć de la contìa a veder i ogec metui fora te vèlch sala, enveze te la seconda pèrt i podarà se sproèr te na deletegola atività pratica. |
![]() |
![]() ![]() |
3. Dò l troi de la contìesRAIDA de mesa na dì en colaborazion co la Utia de Gardecia N viac reèl e sćiantif tel maraveous ream de Re Laurin, che l menarà i bec dò l troi anter Ciampedìe e Gardecia e l ge contarà sie de la più bela contìes del Ciadenac. *Sun Ciampedie se rua co la forenadoa (contac e cosć no touc ite). |
![]() |
![]() |
4. L’era n'outa... Salvans, Bregostènes e etres amòFora per la sales de Museo i bec descorirà i lesc olache zacan se se passèa l saer, per dapò emparèr a cognoscer i personajes de la tradizion fascèna tras jeghes gustégoi, filmac e dramatisazions. *Se pel l meter adum col percors “Dò l troi de la contìes” (3). |
![]() |
![]() |
5. Magìa di simboi: la stria te pegnaLa fegures de la contìes de la tradizion viventarà l percors envers la descorida del leam veior anter l mond di omegn e la leges de la natura. Tras l’analisa di simboi, zipié o depenc sui èrc metui fora e la usanzes rituèles leèdes a chisc, se chierirà i segnes del magich te la cultura da duc i dis. |
![]() |
![]() |
6. Lejendes e fegures mitologichesNOVITÀ!!! Te la moderna sala multimedia i students podarà se fegurèr i personajes de la mitologia ladina, tras na ricostruzion de la fontènes de la tradizion a ousc, col didament de filmac, letura de contìes e la vijita a la sales del Museo. |
![]() |
![]() |
7. La Vivana e l cian. La reijes del mitNOVITÀ!!! Na neva e tecnologica instalazion multimedièla la porta dant a na vida del dut moderna na contìa veiora che palesea la natura più sconeta de la pruma jent da mont. L’atitivà menarà i partezipanc a cognoscer la reijes de la ziviltà ladina tras la descorida di secrec de la Vivèna te sia esprescion più antica. |
![]() |
VITA DA DUC I DIS E TERITORIE |
||
![]() ![]() |
8. Giacomina e sie amiscNa storia lurèda fora apontin per l’atività didatica, l’esplorazion de la sales del Museo, jeghes de moviment e cianzons darà l met de cognoscer i moments de laorazion che *Possibilità de jontèr apede la vijita al molin (13) e l laboratorie sul pan (11), a na vida da meter ensema n percors sun dut l prozess de trasformazion di prodoc. |
![]() |
![]() |
9. I lurieres de MessèlLa Contìa de Messèl de Simon de Giulio, che la conta del fèr con fegn, la doventa pre-test per cognoscer da vejin i bens de la cultura materièla metui fora te la sales e dò se dejoujer te jeghes e enrescides de grop. |
![]() |
![]() |
10. mie paìsc zacan e anchecondìN percors out a la descorida del teritorie fascian fora per la strèdes prinzipèles di paìjes da olache vegn i bec. Na selezion de retrac da zacan e na raida sul teritorie |
![]() |
![]() |
11. Pan un, pan doi, pan trei... Fèr pan te la tradizionI secrec de l’èrt del fèr pan i vegnarà descorii un a un col didament de na gustegola *Se pel l meter adum co la vijita al molin (13) e l’atività didatica “Giacomina e sie amisc” (8), a na vida da meter ensema n percors sun dut l prozess de trasformazion di prodoc. |
![]() |
![]() |
12. Chel dal formai…. Fèr formai zacan e anchecondìTe la mèlga de Fascia l’é la sezion del Museo de L Malghier olache vegn portà dant i moments de laorazion del lat aldò del sistèm tradizionèl per fèr smauz e formai, che l pel esser confrontà col sistem de produzion da anchecondì tras la vijita a la sales produtives de la mèlga aló apede. |
![]() |
![]() ![]() ![]() |
13. Śira molin, sièla e orc fin. Jon a veder l molinLa vijita scomenza fora dal Molin de Pèzol olache se pel amò veder la roa, i vegn e l sistem de trasmiscion de la trei gran rodes a pèles metudes a jir da la spenta de l’èga. Daìte enveze se podarà veder da vejin l sistem mecanich de funzionament del molin, duta la pèrts de la strutura e i èrc del moliné. *Per i più picoi se pel l meter adum co la ativitèdes didatiches “Giacomina e sie amisc” (8) e “Pan un, pan doi, pan trei… Fèr pan te la tradizion” (11), a na vida da meter ensema n percors sun dut l prozess de trasformazion di prodoc. |
![]() |
![]() ![]() ![]() |
14. L trùnden del rò. Jon a veder la sia de PenìaLa vijita a la sia de Penìa, la soula “a la venezièna” amò en doura te Fascia, la darà l met de la veder en atività e de analisèr delvers dut l mecanism. Se rejonerà amò apede del sfrutament del bosch te la storia col fèr referiment ence a la calamitèdes che l’à tout ite da pech. *Possibilità de jontèr apede la vijita a la sezion sul teritorie L Segat o l laboratorie
|
![]() |
![]() ![]() ![]() |
15. Dò l troi del legn. Dal bosch a la siaA partir da l’element primarie del bosch, se pea via n viac ludich de esplorazion e stimolazion sensorièla out a descorir e recognoscer vèlch essenza tipica de chest ambient. Amò apede, i sacotenc èrc metui fora e i suporc multimedièi che l’é te la sezion de L Segat i darà l met concret de emparèr a cognoscer da vejin i mestieres *Se pel l meter adum co la vijita a la sia de Penìa (14).
|
![]() |
STORIA E SOZIETÀ LADINA |
||
![]() |
16. Gé stae sai Pigui. Da la selesc al ferLa cognoscenza del ciaslir retich del Dos di Pigui e de chel che l’é stat troà lassù, darà l met de meter ensema la carateristiches e la ativitèdes prinzipèles de la vita del vilaje preistorich. Amò apede, chi che tolarà pèrt al percors cognarà se dèr ju co la tecniches e coi materièi del temp di metèi per realisèr dotrei èrc duré duc i dis. |
![]() |
![]() |
17. Mia reijes. Musega, naines e cianties ladinesN percors de descorida de la musega tradizionèla, una de la ativitèdes più aprijieèdes |
![]() |
![]() ![]() |
18. Pitores e coloresI pitores fascegn à caraterisà n trat de storia de la val con sie lonc viajes sajonèi e i ne à lascià trop da emparèr: la tecnica, i colores e i simboi che i durèa. Tel laboratorie i partezipanc proarà a meter en doura la tecniches tradizionèles de pitura. |
![]() |
![]() ![]() |
19. La speisa da zacan. La magnadiva tradizionèlaNOVITÀ!!! L’atività se met dant de analisèr l sistem de trasformazion, conservazion e consumazion di prodoc de sostentament che vegn ca da na economìa pureta e caraterisèda da condizions ambientèles senestres. *Se pel l meter adum co la vijites a la sezions sul teritorie del molin (13) e de la mèlga (12) a na vida da meter ensema na lingia e scontrèdes che dèsc l met de aer na vijion completa su l’argoment de l’alimentazion. |
![]() |
![]() |
20. Deric de vejinanza e giuridics te FasciaNOVITÀ!!! Tras l studie de veiea fontènes documentèles vegnarà portà dant n chèder storich sui aspec giuridics e legislatives che à determinà la vita politica e sozièla de la Comunità |
![]() |
![]() |
21. "L’invenzion de la Dolomites”. Storia del turism te FasciaNOVITÀ!!! Se pea via da “L’invenzion de la Dolomites” per n studie tel detai de l’evoluzion del turism te Fascia, dantfora event “d’elite” e dò fenomen turistich de gran emportanza, per ruèr al recognosciment de la Dolomites desche patrimonie de l’Unesco. Jeghes te gropes e osservazion de materièl d’archivie i servirà per n ultim confront te la sala del Museo dedichèda ai tempes neves. |
![]() |
![]() ![]() ![]() |
La mendranzes linguistiches de l'EuropaNOVITÀ!!! Na atività formativa spezifica su la mendranzes linguistiches che la podarà esser n didament de utol per l ensegnament trasversèl de l’educazion zivica. Se studiarà fora avisa la tematiches de la comunitèdes de mendranza e l conzet de lengaz ofizièl e de mèrelenga tel contest europeèn e de la region Trentin-Sudtirol. |
![]() |
USANZES E TRADIZIONS |
||
![]() |
22. Che fèjel pa l zeberchie? Mèscres e mascherèdes fascènesI filmac, l materièl iconografich e l contat diret con la faceres compagnarà i bec tel mond deletégol de la mascherèdes tradizionèles da carnascèr, olache i personajes medemi se viventarà tras jeghes e simulazions. *Per la classes del IV e V an, Se pel l meter adum col percors “Desleon Carnascèr!” (23/3) |
![]() |
![]() ![]() |
23. I colores de la festa1 - 4 scontrèdes da fèr ence una per una La cater unitèdes con apede ativitèdes de laboratorie, da fèr ence una per una, les à l’obietif de descorir la vita de la comunità ladina che ge va dò ai moments de la ritualità e de la festes e ai tempes de la natura. 2. Pìcol jech da nia e da pech3. Desleon Carnascèr!4. Viva i sposc! |
![]() |
![]() ![]() |
24. De spiz o de cuf?Usanzes da Pèsca te FasciaNOVITÀ!!! Se pea via da fontènes storiches, col ge vardèr a materièi de archivie e a ogec metui fora per la sales del Museo per cognoscer la tradizions da Pèsca e se dèr ju co la tecniches artejanèles veiores de entenjer i eves. |
![]() |
![]() ![]() |
25. Jù la facera! Mèscres e mascherèdes fascènesTras documents iconografics e filmac, se descorirà la mascherèdes tradizionèles *Per la Scola Mesèna, Se pel l meter adum col percors “Desleon Carnascèr!” (23/3). |
![]() |
PERCORSC STORICH-ARTISTICS |
||
![]() ![]() |
26. I tesores de la Pieif. Vijita a la pieif de Sèn JanLa vijita a l’antica pieif de Sèn Jan, un di maores ejempies de architetura gotich- alpina te Fascia, la darà l met de lejer a na vida critica l gran numer de operes artistiches raprejentèdes e la sarà n strument didatich ezelent per studièr tel menu la tematiches leèdes a la storia de l’èrt locala. L percors deida ence per entrodujer n muie de aspec de la storia de Fascia. *Se pel l meter adum co la vijita a la gejia de Sènt’Uiana (27). |
![]() |
![]() ![]() |
27. I mistères de Sènt’Uiana. Vijita a la gejia de Sènt'UianaLa gejia de Sènt’Uiana l’é un di fabricac religiousc più veies de Fascia, fata su te n lech primitif de cult precristian, rich de mistèr e teater de n muie de contìes. La vijita sarà l’ocajion per cognoscer la carateristiches di depenc a fresch e per descorir n ambient rich de testimonianzes de gran emportanza e de desvaliva epoches. *Se pel l meter adum co la vijita a la pieif de Sèn Jan (26). |
![]() |
LA GRAN VERA 1914-1918 |
||
![]() ![]() |
28. Vijita vidèda a la mostra1914-1918 “La Gran Vera” La Grande Guerra: Galizia, Dolomiti Percors de vijita a la mostra dela Gran Vera. L’atività, pissèda aldò de la desvaliva clasc, la é conseèda desche prum vèrech per se arvejinèr a l’argoment. *Se pel jontèr a la vijita generèla un o più laboratories tematics (29-34). |
![]() |
![]() |
29. La Gran Vera contaL’osservazion dal vif de la sacotanta sorts de fontènes metudes fora te la mostra, la darà l met de analisèr e entener l valor del document desche testimonianza storica |
![]() |
![]() ![]() |
30. La vita da duc i dis en temp de veraI tropes reperc e toc originèi metui fora te la mostra ge darà l met ai partezipanc de ge jir dò a vèlch moment de la vita di sudé e de la jent de Fascia, didan a chesta vida a entener miec la grieva condizions te cheles che se vivea endèna l conflit. |
![]() |
![]() ![]() |
31. La vera sa montDe gra a la scenografica recostruzion de trincees, ìtenes e postazions da mont, i bec podarà entener la realtà vivuda dai sudé, che i à cognù scombater te situazions grieves, n muie en aut e te condizions dejumènes. |
![]() |
![]() ![]() |
32. Scric de veraLejer e studièr fora i diaries scric en temp de vera dai sudé e da la jent de Fascia, ge darà l met ai partezipanc de entener tel menu i sentiments de chi che à scombatù en pruma linea e de chi che à vivù de persona la meseries del prum conflit mondièl. |
![]() |
![]() ![]() |
33. Dai Kriegsmaler a "Guerra alla guerra!"Tras la letura critica di chèdres di “Pitores de vera” (Kriegsmaler) e di retrac cruves de l’anarchic pazifist Ernst Friedrich, i partezipanc arà l met de entener l segnificat strategich de la propaganda de vera e de l meter a confront con chel manco cognosciù de l’anti-propaganda. |
![]() |
![]() ![]() |
34. Richard Löwy. Da la Gran Vera a la ShoahPercors tematich sul personaje de Richard Löwy, dant comandant ebreo de l’armèda austro-ungarica endèna la Gran Vera a Moena e dapodò vitima de l’olocaust. I students studiarà fora sia biografia col didament de materièi video e fotografics metui fora te la mostra. |
![]() |
AUTRA PROPONETES |
||
![]() ![]() ![]() ![]() |
Proponetes per l Turism ScolastichUna o più scontrèdes per cognoscer la storia, la cultura e la tradizions de la jent ladina, pissèdes per scoles en viac de formazion. Apede la sales del Museo Ladin, se podarà vijitèr ence la sezions sul teritorie e cerner anter la desvaliva tematiches portèdes dant. |
|
![]() ![]() ![]() ![]() |
Projec en partenariatDuc i ensegnanc che à piajer e possibilità de realisèr con sia clas n projet educatif leà a la realtà ladina te sie aspec culturèi desvalives e spezifics, i podarà semper troèr ti Servijes Educatives na équipe metuda adum da esperc tel setor, te la comunicazion, te la linguistica e te la didatica museèla. I Servijes Educatives é a la leta per sporjer tant didament che colaborazions pratiches, con chela de meter en esser raporc de partenariat per projetèr e gestir ensema projec educatives spartian metodologìes, strategìes e obietives formatives. Amò apede, dotrei projec sperimenté ti egn passé i pel esser adaté ai besegnes de la desvaliva clasc o duré per peèr via co l’endrez de percorsc neves. |
|