Grafia neva del Ladin Fascian

L’ortografia del ladin fascian - enceben che la sie stata touta su belebon ti ultimes 10 egn do la publicazion de la Gramatica del ladin Fascian del 2001 - no la à amò arjont n livel de stabilità e funzionalità deldut percacent.

Do la reformes maores del 1987 e del trat de temp 1994-2000 - che les à revardà la pruma dut l raion ladin dolomitich e la seconda soraldut Fascia e Gherdena - del 2010 l é stat portà dant na proponeta de revijion a livel interladin no touta su da duta la valèdes, che enveze à metù man a reformes ortografiches independentes: anter l 2015 e l 2019 Badia e Gherdena à ajornà sie sistem ortografich; Fodom l é do che l laora sun chest intervent e Ampezo no é amò intervegnù.

L Istitut cultural ladin de Fascia met fora con chest document na reforma ortografica per l ladin fascian, tel tor su la domana de la Scola ladina, del Comun general de Fascia e del mond de l’editoria de aer indicazions ofizièles e coerentes en cont de vèlch regola amò no deldut prezisa o de incongruenzes tel sistem da ades.

Con chest zil, con determinazion del Diretor n. 23 dai 17 de firé del 2021 “Costituzione di una Commissione linguistica per l’ortografia e la grammatica ladina fassana”, l Istitut cultural ladin à chiamà ite na Comiscion aposta metuda adum da esperc di desvalives enc.

Chesta reforma ortografica la pea via dal pont de veduda che la regola data à de besegn de vegnir durèda percheche se posse entener sia percacenza.
Soraldut l’aplicazion didatica l é l meso più utol te chesta direzion, ma ence la doura del lengaz scrit te la stampa e te la traduzion à uzà fora l besegn de intervenc de miorament o mudament.

Amò apede, l intervent l é possibol ence ajache tel temp la alfabetisazion ladina la é avenèda e miorèda e se pel jir tel vers de na foja de scriver madura, semper manco leèda a la caraterisazion “dialetèla”, che enveze l’à de besegn de entrodujer (ence) segnes grafics distintives per uzèr fora i elemenc tipics del lengaz e per desferenzièr elemenc gramaticai e fonetics tel medemo sistem linguistich.

Chest document à da valer desche strument divulgatif de didament per entener a na vida sorida e asvelta i mudaments porté dant. N lurier linguistich più scientifich e de aprofondiment l vegnarà metù a la leta ti ac di lurieres de la Comiscion.

 

Desciarea la neva regoles ortografiches del Ladin Fascian.

 

Veranstaltungen

Shop

Newsletter

Um stets den Kontakt zum Institut und dem Museum zu halten und stets auf dem Laufenden zu sein bitten wir Sie, sich für unseren neuen Newsletter-Service anzumelden.

Cookies | Web Policy | Impressum | Sitemap | P.IVA 00379240229